Antanas Samuolis ✝

Malarz litewski, jeden z najbardziej utalentowanych przedstawicieli młodego pokolenia lat 30. XX wieku.
Jego trwająca siedem lat twórczość odcisnęła znaczące piętno na malarstwie litewskim, wzbogacając je o dramatyczne obrazy. Malował codzienne, pozbawione ozdób życie robotnika i jego otoczenia.

Antanas Samuolis urodził się we wsi Puišiai w okręgu Raseiniai, w rodzinie Vincentasa Samulevičiusa, robotnika podróżującego po Litwie. W 1900 r. Samulevičiusowie osiedlili się w Kownie, w Žaliakalnis, gdzie ośmioosobowa rodzina utrzymywała się ze sporadycznych zarobków ojca, który cierpiał na jerozolimę, oraz z małego ogródka przydomowego. W 1913 r. Antanas Samuolis ukończył dwuklasową szkołę dla chłopców i rozpoczął pracę. Samuolisowie nie mieszkali długo na Litwie. Po I wojnie światowej rodzina przeniosła się do Rosji i mieszkała w Moskwie do 1918 roku. Przyszły malarz uczęszczał do specjalnej szkoły podstawowej dla dzieci pracowników kolei. Jego ojciec pracował w stajni i zmarł na gruźlicę w 1917 roku. W 1918 r., po powrocie na Litwę, Samuolis został wcielony do wojska, gdzie służył przez dwa lata (1919-1921). W 1920 r. zapisał się do Szkoły Sztuk Pięknych w Kownie, studiował w pracowni malarstwa Justinasa Vienožinskisa i brał udział w budowie nowego budynku szkoły.

Z powodu braku funduszy Samuolisowi trudno było studiować - brakowało mu farb, pędzli i płócien, które często musiał pożyczać, ale jego talent został natychmiast zauważony przez kolegów i J. Vienožinskisa. Kiedy Samuolis dostał się do wyższej sekcji Szkoły Sztuk Pięknych w Kownie, był "początkowo zniechęcony i rozczarowany swoimi umiejętnościami, widząc, że jego sąsiedzi studenci wydawali się być bardziej zręczni od niego". J. Vienožinskis z czasem trafnie przywrócił mu wiarę w siebie i poprowadził go własną drogą" - tak wspomina studia Samuolisa P. Aleksandravičius.

Samuolis brał udział w wystawach zarówno Towarzystwa Malarzy Niezależnych, jak i grupy Ars, ciesząc się zasłużonym uznaniem tych, którzy profesjonalnie rozumieli specyfikę zadań malarstwa i wspierali nowy ruch artystyczny. Już w 1931 r. jego talent malarski dostrzegł V. Cvirka. Jednak Samuulis był ostro krytykowany przez snobów sztuki, którzy byli wrogo nastawieni do wszystkiego, co nowe i postępowe w sztuce. W 1937 r. łotewscy krytycy zwrócili uwagę na artystyczną ekspresję i narodowy charakter prac Samuolisa "Pejzaż", "Autoportret", "Pijak".