Francisco Goya ✝

Był hiszpańskim malarzem romantycznym i grafikiem. Jest uważany za najważniejszego hiszpańskiego artystę końca XVIII i początku XIX wieku. Jego obrazy, rysunki i ryciny odzwierciedlały współczesne wstrząsy historyczne i wywarły wpływ na ważnych malarzy XIX i XX wieku. Goya jest często określany jako ostatni ze starych mistrzów i pierwszy z nowoczesnych.

Goya urodził się w rodzinie średniej klasy w 1746 roku w Fuendetodos w Aragonii. Malarstwa uczył się od 14 roku życia u José Luzána y Martineza, a następnie przeniósł się do Madrytu, by studiować u Antona Raphaela Mengsa. Ożenił się z Josefą Bayeu w 1773 roku. Goya został nadwornym malarzem korony hiszpańskiej w 1786 roku i ta wczesna część jego kariery jest naznaczona portretami hiszpańskiej arystokracji i rodziny królewskiej oraz gobelinami w stylu rokoko zaprojektowanymi dla pałacu królewskiego.

Chociaż zachowały się listy i pisma Goi, niewiele wiadomo o jego myślach. W 1793 r. przeszedł ciężką i niezdiagnozowaną chorobę, w wyniku której ogłuchł, a jego prace stawały się coraz mroczniejsze i pesymistyczne. Jego późniejsze obrazy sztalugowe i ścienne, grafiki i rysunki wydają się odzwierciedlać ponure perspektywy na poziomie osobistym, społecznym i politycznym oraz kontrastują z jego społeczną wspinaczką. Został mianowany dyrektorem Akademii Królewskiej w 1795 roku, w roku, w którym Manuel Godoy zawarł niekorzystny traktat z Francją. W 1799 roku Goya został Primer Pintor de Cámara (Pierwszym Malarzem Dworskim), najwyższą rangą dla hiszpańskiego malarza dworskiego. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych XVII wieku, na zlecenie Godoya, ukończył swój obraz La maja desnuda, niezwykle odważny akt jak na tamte czasy i wyraźnie zadłużony u Diego Velázqueza. W latach 1800-01 namalował Karola IV Hiszpańskiego i jego rodzinę, również pod wpływem Velázqueza.

W 1807 roku Napoleon poprowadził armię francuską do wojny półwyspowej przeciwko Hiszpanii. Goya pozostał w Madrycie podczas wojny, która wydaje się mieć na niego głęboki wpływ. Chociaż nie wypowiadał swoich myśli publicznie, można je wywnioskować z jego serii druków Disasters of War (opublikowanych 35 lat po jego śmierci) i obrazów z 1814 roku The Second of May 1808 i The Third of May 1808. Inne prace z jego środkowego okresu obejmują serie akwafort Caprichos i Los Disparates oraz szeroką gamę obrazów dotyczących szaleństwa, przytułków dla umysłowo chorych, czarownic, fantastycznych stworzeń oraz korupcji religijnej i politycznej, z których wszystkie sugerują, że obawiał się zarówno o los swojego kraju, jak i o własne zdrowie psychiczne i fizyczne.

Kulminacją jego późnego okresu są Czarne obrazy z lat 1819-1823, naniesione olejem na gipsowe ściany jego domu Quinta del Sordo (Dom Głuchego), gdzie, rozczarowany politycznymi i społecznymi wydarzeniami w Hiszpanii, żył w niemal izolacji. Goya ostatecznie opuścił Hiszpanię w 1824 roku i udał się na emeryturę do francuskiego miasta Bordeaux, w towarzystwie swojej znacznie młodszej pokojówki i towarzyszki, Leocadii Weiss, która mogła być jego kochanką. Tam ukończył swoją serię La Tauromaquia i wiele innych prac. Po udarze, który sparaliżował jego prawą stronę, Goya zmarł i został pochowany 16 kwietnia 1828 roku w wieku 82 lat.