Wielka księżna litewska, dziedziczka dóbr oszmiańskich, druga żona wielkiego księcia litewskiego Zygmunta Augusta, królowa Polski i wielka księżna litewska (od 1550 r.).
Według współczesnych Barbora była bardzo piękną kobietą - wysoką jak na swoje czasy (ok. 162 cm),[1] smukłą, o blond włosach i białych zębach. Jej rodzice zapewnili jej dobre wykształcenie, a ona sama potrafiła mówić po litewsku, rusku i polsku. Piękna wdowa została kochanką króla prawdopodobnie w 1543 roku, a potajemny ślub odbył się w lipcu lub sierpniu 1547 roku. Ogłoszenie małżeństwa wywołało skandal; małżeństwu ostro sprzeciwiała się polska szlachta, w tym polska królowa matka, Bona Sforza. Niemniej jednak Zygmunt August, z pomocą kuzyna Barbary Mikołaja Radziwiłła Czarnego i brata Mikołaja Radziwiłła Brązowego, wytrwale dążył do uznania małżeństwa i koronowania Barbary na królową Polski. W końcu odnieśli sukces i Barbara została koronowana w katedrze wawelskiej 7 grudnia 1550 roku. W czasie jej małżeństwa z Zygmuntem Augustem władza polityczna i wpływy rodu Radziwiłłów były u szczytu potęgi.
Jej współcześni, którzy sprzeciwiali się małżeństwu Barbary z królem, zazwyczaj przedstawiali ją w negatywnym świetle, oskarżając o cudzołóstwo i czary. Jej życie było otoczone wieloma mitami i plotkami. Od XVIII wieku życie Barbary Radziwiłłówny zaczęto przedstawiać w romantycznym świetle jako historię wielkiej i tragicznej miłości. Stała się uosobieniem powiedzenia "miłość zwycięża wszystko", a Bona Sforza, który sprzeciwił się jej związkowi z Zygmuntem Augustem, stał się typowym negatywnym bohaterem. W tym wizerunku Barbora Radvilaitė stała się bohaterką licznych wierszy, sztuk teatralnych, filmów i innych dzieł sztuki.
