Arkadij Strugatsky ✝

Pisarz, scenarzysta, tłumacz, który stworzył we współautorstwie z bratem Borysem Strugackim (1933-2012) kilkadziesiąt utworów uznawanych za klasykę współczesnej fantastyki naukowej i społecznej.

Najstarszy syn historyka sztuki N. Z. Strugackiego. W latach szkolnych przejawiał uzdolnienia naukowe i pisarskie. Po ewakuacji z oblężonego Leningradu w 1942 r. przez pewien czas pracował we wsi Taszła w obwodzie orenburskim, wezwany do brata Borysa i matki-nauczycielki, dostarczonej na "Drogę Życia". W 1943 r. został powołany do służby wojskowej i zapisał się do Wojskowego Instytutu Języków Obcych, który ukończył w 1949 r. ze specjalnością "tłumacz z języków japońskiego i angielskiego". Do 1955 r. pełnił służbę wojskową, najpierw w szkole tłumaczy wojskowych w Kańsku, następnie w garnizonie na Kamczatce i jednostkach OSNAZ w Chabarowsku. Został odznaczony Orderem Czerwonej Gwiazdy, medalami. Na Dalekim Wschodzie ożenił się z Eleną Ilinichną Oshaniną (córką I. M. Oshanina). Córka Maria Strugacka wyszła później za mąż za Jegora Gajdara.

Po przejściu na emeryturę z rezerwy Arkadij Strugacki profesjonalnie zaangażował się w działalność literacką, publikując powieść dokumentalną "Popioły Bikini" (współautor z L. Pietrowem, wersja magazynowa została opublikowana w 1956 r.). Pracując jako redaktor w moskiewskim Goslitizdacie, a później w Detgiz, opracował metodę twórczą, która pozwoliła mu pisać razem z Borysem Strugackim, który mieszkał na stałe w Leningradzie; ich pierwsze wspólne publikacje ukazały się w 1958 roku. Członek Związku Pisarzy Radzieckich od 1964 roku. W latach 70. współpracował także jako scenarzysta ze studiami filmowymi Mołdawskiej i Tadżyckiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Był współautorem scenariusza filmu A. Tarkowskiego "Stalker". W ostatnich dekadach życia, nie porzucając współautorstwa z bratem Borysem, stworzył trzy niezależne dzieła: bajkę "Wyprawa do podziemi" (1974-1984), opowiadanie "Szczegóły z życia Nikity Woroncowa" (1984) oraz opowiadanie "Diabeł wśród ludzi" (wydane pośmiertnie w 1993 roku). Od końca lat 50. zajmował się tłumaczeniami klasycznej i współczesnej literatury japońskiej (w szczególności Ueda Akinari, Akutagawa Ryunosuke, średniowiecznej powieści Opowieść o Yoshitsune, Abe Kobo), a także anglojęzycznej literatury pięknej (Andre Norton, Hola Clement, Isaac Asimov i kilku innych). Wiele prac i tłumaczeń zostało opublikowanych pod pseudonimami S. Berezhkov lub S. Yaroslavtsev.

Arkady Strugatsky był członkiem rad redakcyjnych różnych kolekcji i periodyków: "World of Adventures", "Library of Modern Fiction", "Knowledge is Power", od 1985 roku - "Ural Pathfinder". Kierował radą metodyczną ds. pracy z CLF przy Wszechzwiązkowym Towarzystwie Miłośników Książki, był członkiem Wszechzwiązkowej Rady CLF, a później jej przewodniczącym. Był wybierany na różne stanowiska w Sekcji Prozy Moskiewskiego Oddziału SP RFSRR, Radzie Literatury Science Fiction i Przygodowej SP RFSRR oraz Radzie Science Fiction i Przygodowej SP ZSRR. Wraz z Borysem Strugackim był laureatem wielu rosyjskich i zagranicznych nagród literackich.